012 – Tiga

Print Friendly, PDF & Email

tiga

tigagugu

O le gasegase o le fula lea o sooga faatasi ma le tiga ma sina fula. 'A'ai tele le fefete, Vitamini B lavelave, siama saito, fa'i, avoka, esi ma pine-apu. Ole faʻaleleia lelei ole a matauina ile 8-12 aso.

E fesoasoani le vaitamini B lavelave e fa'amama ai le tele o le vai mai le tino, fa'aitiitia pe fa'ate'a atoa ai le tiga o le gugu. E fesoasoani fo'i e fa'ate'a ese tu'inanau suamalie, e le lelei tele mo oe.

Vitamini B-6 o le isi vitamini B e fesoasoani i le tiga o tulivae, tapulima ma tapuvae. E matua fa'aleleia atili le ma'a'a, i mea'ai fa'anatura, fa'ata'ita'iga o fualaau 'aina mata ma fualaau faisua i aso uma. Ole vaitamini C ole isi fo'i mea e lelei tele mo le gugu ma le tiga lautele. E fesoasoani e fa'afilemu le tiga ma faafaigofie ai le fa'amalolo. E taua i le puleaina o tiga, o le ua, pito i lalo, suilapalapa, lima, tapuvae ma isi.

O le vaitamini E ma le calcium e lelei mo tiga o ponaivi/musele ma fa'afaigofie le moe ona o le tiga. O le fa'aaogaina faifaipea o le a maua ai se tulaga e leai se tiga mo lena vaega fa'apitoa e pei o tulivae, tauau, suilapalapa ma tulilima.

Mo tiga ogaoga o le gugu, Vitamin C, E, ma le B e lelei le tu'ufa'atasia ma ni mea'ai dolomite ma po'o ponaivi. Ole vaitamini E ole fesoasoani tele ile taofi ole tiga, pe a ma le 400 IV ile taumafataga ta'itasi mo tulaga ogaoga pe sili atu foi e pei ona fautuaina e lau foma'i, ae masani lava ole fua ole tausiga ole 400 IV ile aso.

* E i ai se lagona, e le mafaamatalaina pe a e tiga pe tigaina pe faanoanoa ona o se maʻi ma faʻafuaseʻi ona e taumafai i se mea e maua ai se mapusaga e leʻi mafaufauina poʻo se fofo. O loʻu faʻamoemoe lea e aumai i fafo lenei tusi, ina ia maua e tagata le fesoasoani mo o latou tulaga le manaʻomia.

Auala masani ile tiga, aemaise ile tiga ole gugu.

(a) Alfalfa Tea, faia i le vai mafanafana, ae le o le vai faʻavevela, faʻataga e faʻafefe mo le 20-45 minute, faʻamaʻa ma malulu, ona inu ai lea 3-5 taimi i aso uma, e mafai ona faʻaaoga le meli e tofo ai. E mana'omia ni nai vaiaso e va'aia ai se fa'aleleia mata'ina. O le fua o le faʻaleleia e faʻaleleia e ala i le aveʻesea o masima, suka, kofe, meaʻai gaosia, falaoamata paʻepaʻe, ava malosi mai au meaʻai. I lea lava fa'ailoga e tatau ona e fa'aleleia au mea'ai, e ala i le taumafaina o le tele o mea'ai fou, fualaau faisua ma fualaau 'aina, fa'aitiitia aano o manu mumu, inu vai mama, savali ma tu'u oe pe a ma le 8 itula o le moe i aso uma.

(e) E mautinoa lava e aumaia e le Cherry i'uga mata'ina mo le gout ma le gugu, o le a mafai ai ona e 'alo ese mai vaila'au. O le tuʻuina atu o le Vitamin B ma le E o le a faʻaleleia atili ai le toomaga

(c) Apple cider vinegar 1: 2 faʻatasi ma le vai i aso taʻitasi i totonu o vaiaso e lua e maua ai le mapusaga i le fula, tiga ma le faʻaauau pea ona inu, mulimuli ane faʻaumatia tulaga.

(o) E lelei le fualaau o mea'ai ponaivi mo le tiga ona o le gugu

(e) O le ate ua mago e fesoasoani e fa'amama le tiga o le gugu, fa'amama le pala mai le fa'a'i, fa'afilemu neura, ma fa'aitiitia ai le colitis ma le ulu ulu.

(f) O le meli e mana'omia mo se tagata e maua i le gugu, e fesoasoani i le fa'amālōlōina atoa o le ma'i.

(g) Bioflavonoids, e taʻua o vitamini P, 400 mg C, 400 mg citric bioflavonoids ma 50mg rutin 3 taimi i le aso ma matamata i le mea e tupu i le 2-4 vaiaso. Manatua o tipolo o ni puna lelei foi o bioflavonoids.

(h) E lelei tele le calcium mo le fa'amama tiga.

Mea'ai maualuga calcium e aofia ai:-

Piti 118

Pipi 163

Pasili 193

Suavai 195

Sinapi lanu meamata 220

Kale 225

Turnip green 259mg

(i) Mo fa'ama'i tu'ufa'atasiga, calcium, Vitamini D, B ma iodine e mana'omia i aso uma.

(j) Fofo o le kalaka: E manaia le kalaka mo le ma'i gugu. E i ai le mana e faʻamalolo ai le mumu, faʻamaʻi pipisi, faʻamaʻi catarrhal ma faʻateleina le taʻavale. E matua aoga lava.

Rheumatism

O le Rheumatism o le fa'aleagaina lea o mea fa'atasi ona o le le lava o mea'ai o le calcium, vitamini D, vitamini B ma le Iodine.

O le Rheumatism ose ma'i e fa'ailogaina i le mumū, fa'aleagaina o aano feso'ota'i, fausaga o le tino, e masani lava o so'oga ma maso, tendon ma a'ano fibrous. E iloa i le tiga, malo, tapulaa i gaioiga. So'o se rūmatism e fa'alagolago i so'oga e ta'ua o le gugu.

Rheumatism tumau ma gout e masani ona tutusa, na o le pau lava le eseesega o le faʻaaliga. I le tele o tulaga o le gugu o se tulitatao lea o le rūmatism tuga. O le rumatika ma le gugu e tutusa uma togafitiga i nisi tulaga.

E masani lava o le rumatika o se taunuuga o se fa'alavelave i le tino e mafua mai i mea leaga ma vaila'au.  O mea'ai leaga e fa'atumuina ai le tino i mea oona, uric acids, lea i le tele o tulaga e le mafai e fatuga'o, ate, ma le tami'i o le tagata ona fa'amama, o lea e to'a ai i sooga, ponaivi ma afaina ai maso.  E toetoe lava a le mafai ona maua le gugu po'o le rumatika i manu fe'ai o lo'o 'ai mea'ai fa'alenatura ma fou ae masani i manu fa'afale e fafaga i mea'ai gaosia e tagata. E mautinoa lava e ta'u mai ai ia i tatou le tele o mea e uiga ia tatou mea'ai denatured, e aofia ai fatu fa'ainisinia e ta'ua.

O fa'ailoga e aofia ai: tiga ma fa'atele so'oga e masani ona vaivai, vevela, mumu ma tiga. O gaioiga e masani ona mafua ai le tiga. O nisi taimi e malo sooga ma e le mafai ona gaoioi. E ono afaina lima ona o le suia o le tu masani o lima. O tiga e mafai ona tumau pe fa'afuase'i. E mana'omia le vave fai ina ia 'alofia ai le fa'aitiitia o maso.

Tausiga ole Rheumatism

E i ai mea mautinoa e aloese ai, pe a mafai ona maua se fesoasoani.

  1. Aloese vave mai mea'ai fa'aleagaina ma e aofia ai: Lauti (sei vagana ai lauti lanumeamata tasi i aso uma), kofe, ava malosi, falaoamata pa'epa'e, falaoa, mea'ai falaoamata pa'epa'e, suka, soda, aano o manufasi, pua'a, pua'a, mea'ai falai.
  2. Aloese mai le malulu po o le susu, ia mafanafana i taimi uma aemaise lava vae.
  3. 'A'ai tele fualaau 'aina/fuala'au, sui lau 'ai ma lou olaga.
  4. Ave le sua o le tipolo se tasi i le vai mafanafana fa'atolu i le aso a'o le'i 'ai.
  5. Inu sua pateta mata ma kāloti pe a maua [10 – 15 aunese] fa'atolu i le aso, e lelei tele mo le rumatika.
  6. O le kukama ose vaila'au fa'alenatura lelei, e fesoasoani fo'i i le tuputupu a'e o lauulu aemaise lava pe a 'ai fa'atasi ma karoti, latisi ma mea'ai i sua sua pe a mafai. A leai, 'ai e fai ma salati, e leai se polotini o so'o se ituaiga e fa'aopoopo i le fa'afefiloi. E lelei tele mo le rumatika o se fa'ai'uga o le uric acid i totonu o le tino. O le tu'ufa'atasiga o beet, kāloti, kukama, spinach, letus ma sina kaliki e sili ona lelei mo le rumatika.
  7. O le kalaka ose mea e mitiia lelei ai le uric acid. E fesoasoani i faʻamaʻi o mama ma bronchi. E fesoasoani i tulaga o le toto maualuga ma faʻatasi ma aniani latou te fesoasoani i le rumatika, le moe, popolevale, ma faʻamaʻi pipisi o le manava. O le kalaka ma le aniani e tau fa'ama'i pipisi.                      

Afai e te le manaʻo e ola ma tiga a o e matua, faʻamama lou tino ma sui au meaʻai. E umi se taimi e toe fa'afo'i ai le fa'aleagaina o filifiliga sese o mea'ai na faia i le tele o tausaga ae e mafai ona maua se toomaga tumau ma tulaga nai lo le toomaga le tumau mai vaila'au 'ese'ese e tula'i mai ai se isi lamatiaga ma faigata ona alu ese mai le tino.

Laasaga mo: fa'aleleia tulaga o le rumatika.

(a) Faʻamamā muamua le tino: kolone, ate, fatugaʻo, ma isi vaega o le tino. Fa'aaoga na'o fuala'au fa'ata'ita'i moli, tipolo, vine, pineapple, mo le 3 - 5 aso, mo le amataga ile vai mama.

(e) Fa'aleaga meaola ninii leaga i totonu o le manava: 'ai le tele o esi (paw paw). Ave na'o le esi mo le 3 - 5 aso ma le vai pe a mana'omia ma sina kalaka mata e lamu fa'atolu i aso uma pe a uma le 3 itula o 'ai le esi. Aua ne'i 'ai se isi mea'ai mo na aso e 2-3 se'i vagana esi ma le kalaka.

(i) Fa'amama lelei nifo ona o le leaga o nifo e ono i'u ai ile fa'ama'i ma le rumatika.

(d) Ina ia fa'amama ou fatuga'o/ ate fa'aaoga le beet, sua o le tipolo, kaliki, mutia saito, sua uma pe a mafai; a leai, ‘ai mata.

(e) Mulimuli ane anapogi 1 – 2 aso o le vaiaso, e leai se meaai ae o le vai e taua tele ma aua le toe foi i le 'ai sese, lea e aofia ai le taumafaina o meaʻai ua faʻapala. Afai o lo'o e ma'i suka fa'afeso'ota'i lau foma'i po'o se tagata e malamalama lelei ile anapogi.

Onion

O se tasi lea o la'au lavelave i le natura e pei o le kalaka. O aniani e iai uiga fa'afiafiaga 'ese'ese o nisi e fa'atuputeleina a'afiaga. O nei meatotino e aofia ai: faʻamalosi, faʻamaʻi, anti-rheumatic, diuretic, anti-scorbutic, re-solvent. O le mea lea e fai ai ma vaifofo lelei mo le manava, papala, kasa, whitlows, ma isi. E matua saogalemu ma e le mafai ona taitai atu ai i se soona inu. Na'o le pau lava le mea e toe fo'i mai ai, o tagata e ma'i i le sulfur lea e ono afaina tele ai tagata e maua i le ate, e mafai ona tutusa a'afiaga a le garlic, o lea e tatau ai ona su'esu'e pe a'afia se tagata i le sulfur.